Optimale smering is van grote invloed op de levensduur van elk mechanisch systeem. Aandrijfkettingen vormen hierop geen uitzondering. Aandrijfkettingen bestaan uit meerdere onderdelen die frequent zowel druk- als trekkrachten ondergaan en aan verschillende typen wrijving blootgesteld worden waardoor ze zeer slijtagegevoelig zijn. Smering is dus van cruciaal belang.

Voor een optimale smering van kettingen moet voldoende smeermiddel in de kettingschalmen worden gebracht. Dit is echter in de meeste gevallen een hele uitdaging vanwege de zeer nauwe spleten waardoor het smeermiddel de kettingschalmen moet binnendringen. In dit artikel gaan we dieper in op het smeren van aandrijfkettingen en proberen aan de hand van een aantal voorbeelden de lezer een leidraad te bieden.

Ketting vet en ketting olie

We onderscheiden ketting vet en ketting olie. Om een ketting vet inclusief vaste smeerstoffen als PTFE en Molybdeendisulfide (MoS2) in een kettingschalm te krijgen, wordt het vet meestal eerst opgelost of gedispergeerd in een oplosmiddel. Het oplosmiddel is zodoende de drager en zorgt ervoor dat het op de juiste plaats komt, waarna het volledig verdampt. Voordeel van een vet is dat het blijft zitten op de plaats waar het wordt aangebracht en niet weg druppelt. Ook kan het meestal hogere drukken weerstaan. Additieven zijn niet uitsluitend voorbehouden aan een kettingvet, ook een olie kan worden voorzien van EP en Anti-corrosie additieven. 

In tegenstelling tot een vet is een kettingolie van zichzelf vloeibaar, maar dat geeft nog geen garantie dat het ook op de juiste plaats komt. Over de juiste plaats waar het smeermiddel het best kan worden aangebracht later meer. Kettingolie is leverbaar in verschillende viscositeiten. Met de viscositeit wordt aangegeven hoe stroperig de olie is. Bijvoorbeeld, olijfolie heeft een gemiddelde viscositeit van 100 mPa·s, terwijl honing een gemiddelde viscositeit van 10.000 mPa·s heeft. Industriële oliën gebruiken een ISO Viscosity Grade of ISO VG waarde om de viscositeit aan te geven. De ISO VG waarde wordt niet aangegeven in mPa·s, maar in CentiStokes (cSt). Hoe hoger de ISO VG waarde, hoe stroperiger de olie.

Je kunt stellen dat hoe lager de viscositeit, hoe makkelijker de olie tussen de bewegende delen van een ketting vloeit. Een lage viscositeit kent echter ook nadelen, zoals kortere smeerintervallen omdat de olie simpelweg eerder tussen de kettingschalmen weg zal vloeien.

Hoe bepaal je nu de juiste viscositeit?

Meestal wordt deze door de fabrikant van een machine voorgeschreven, maar als je dit niet weet dan zijn er wel een aantal factoren waarmee je rekening moet houden zoals:

1. Omgevingstemperatuur
2. Snelheid van de ketting
3. Krachten

Zijn bovenstaande factoren allemaal hoog? Dan kies je het beste een hogere viscositeit olie (ISO VG  220 cSt – 320 cSt) of voor een kettingvet.

Zijn bovenstaande factoren allemaal laag? Dan zal een kettingolie voldoen met een lagere viscositeit (ISO VG 20 cSt – 100 cSt), meestal ook beschikbaar in een spuitbus.

Het aanbod aan kettingsmeermiddelen is groot, dus hoe kies je het juiste smeermiddel?

Een hele belangrijke factor die meegenomen moet worden is de omgeving waarin de ketting draait. Draait de ketting binnen of buiten? Is er direct contact met vocht, condens of misschien zelfs water?

Of geldt er in de omgeving een specifieke norm, bijvoorbeeld van voedselveiligheid? Een NSF H1 of NSF 3H goedgekeurd kettingsmeermiddel is daar dan een vereiste. Mavom heeft een uitgebreid assortiment aan NSF H1 en NSF 3H goedgekeurde producten van de Amerikaanse producent JAX in haar assortiment.

Het assortiment aan kettingoliën is door de jaren heen uitgebreid om in vele industriële behoeften te kunnen voorzien.

​Aanbrengen en frequentie van ketting smering

Door middel van druppelen of via een borstel op de binnenkant van de kettingschakels en niet op de zijkanten, want de schakels worden dan niet gesmeerd. Uiteraard zijn er ook veel formulaties beschikbaar in spuitbussen of triggersprays.

Hoe vaak moet je nasmeren?

Elke dag, elke week, elke maand … dat hangt natuurlijk allemaal af van de omgeving waarin de ketting gebruikt wordt. Een ketting in een stoffige omgeving zal meer smering nodig hebben dan een ketting in een clean room. Datzelfde geldt voor situaties met hoge temperaturen zoals in ovens, waar de olie eerder zal verdampen en frequent nasmeren vereist is. Het spreekt dan ook voor zich dat regelmatig onderhoud en voldoende smering helpen om de stilstand en productiviteitsverlies te voorkomen. Een automatisch smeersysteem biedt uitkomst zeker als het gaat om moeilijk bereikbare locaties.

Conclusie

Hoe beter je een ketting onderhoudt met een geschikt smeermiddel, hoe lager het risico op vroegtijdige slijtage en breuken als gevolg van slecht onderhoud. Dit met hoge vervangingskosten en productieverlies als gevolg. Uiteraard zijn de specialisten van Mavom beschikbaar voor een advies op maat.