Tandwielen zijn een van de meest gebruikte mechanismen om kracht over te brengen. Ze combineren een hoog belastbaar vermogen met snelheid en levensduur. Met tandwieloverbrengingen kan je ook snelheid reguleren, je kan de snelheid verhogen en/of verlagen. Tandwielen worden daarom veel gebruikt in versnellingsbakken, in aandrijvingen en voortstuwmechanismes (vaak in de vorm van wormwielen).​ 

Dit artikel gaat in op het selecteren van de smering voor een tandwielapplicatie: dit is niet eenvoudig vanwege de enorme diversiteit aan tandwielen en het aantal factoren waarmee rekening moet worden gehouden. 

 

Waarom is het belangrijk om tandwielen te smeren?

Bij veel tandwielen is het daadwerkelijke contact en dus alle krachtoverbrenging terug te brengen tot 1 tandpaar wat contact maakt. De tanden maken niet direct volledig contact, ze rollen en glijden als het ware over elkaar heen. Er is bij veel tandwielen dus spraken van een hoge glijwrijving, voornamelijk als de tanden contact maken en verbreken, en een rolwrijving rond de contactlijn of zelfs contactpunt op een tandpaar waar alle krachten op rusten. Hierdoor ontstaat van nature een hoge kans op slijtage van de tanden die kan leiden tot schades met zelfs het afbreken van de tanden tot gevolg. Om de wrijving te verminderen en de kans op slijtage drastisch terug te brengen is een smeermiddel onontbeerlijk.
 

De hoge wrijving leidt plaatselijk ook tot hoge temperaturen die metaalvervorming tot gevolg kunnen hebben. Naast de smering is het koelen van tandwiel overbrengingen, voornamelijk bij hogere snelheden, een vereiste waaraan het juiste smeermiddel moet voldoen.

 

Welke factoren zijn belangrijk bij het kiezen van het juiste smeermiddel?

De mate van en manier waarop de tanden van de tandwielen op elkaar ingrijpen bepaalt grotendeels de keuze van het smeermiddel. Het type tand/wormwiel, de vorm van de tanden, de snelheid waarmee het contact wordt gemaakt en verbroken, de manier waarop er contact gemaakt wordt, is het een open of gesloten systeem en het materiaal waar de tandwielen van gemaakt zijn, spelen allen een belangrijke rol.
 

Bij open tandwielsystemen is het smeermiddel een vet en moet het:

• Hechtend zijn en niet makkelijk wegslingeren
• Een hoge belastingopnamecapaciteit hebben cq moeilijk weg te drukken zijn uit de contactpunten
• Een hoge weerstand moeten hebben tegen de elementen, voornamelijk tegen wegwassen door water
• Additieven hebben die extreme druk capaciteit verhogen en corrosie werende eigenschappen toevoegen
• Vaste smeerstoffen hebben die bijdragen aan noodloop voorziening
• Makkelijk te doseren zijn d.m.v. een spuitbus, kwast op zelfs automatisch smeersysteem
• Optioneel: Geluidswerende eigenschappen hebben
• Optioneel: Biologisch afbreekbaar zijn
   

Bij gesloten tandwielsystemen is het smeermiddel een olie of een vloeivet en moet het:

• Een hoge belastingopnamecapaciteit hebben cq moeilijk weg te drukken zijn uit de contactpunten
• Een hoog koelend cq warmte afvoerend vermogen hebben
• Additieven hebben die extreme druk capaciteit verhogen, schuimvorming tegengaan en een reinigend vermogen hebben
• Optioneel: Geluidswerende eigenschappen hebben
• Optioneel: Biologisch afbreekbaar zijn
• Optioneel: Vaste smeerstoffen hebben die bijdragen aan noodloop voorziening
   

Naast bovenstaande factoren die direct te maken hebben met de tandwieloverbrengingen zelf, zijn ook andere factoren van belang:

• De temperatuur
• De omgeving, bijvoorbeeld een maritieme omgeving of in een cleanroom
• Het type industrie met bijbehorende eisen en regelgeving waarin de applicatie draait, bijvoorbeeld in de voedingsmiddelen industrie
   

Al deze factoren zullen in acht genomen moeten worden om tot de juiste smeermiddel keuze te komen. Mavom helpt u graag bij deze keuze met het inventariseren van uw behoeften en het geven van het juiste advies voor uw applicatie. Neem vandaag nog contact op met onze product specialisten.