Polyurethanen worden in vele toepassingen gebruikt om allerlei consumptie- en industriële producten te vervaardigen. Polyurethaan wordt verkregen uit de chemische reactie tussen diisocyanaten en polyolen. Voor werknemers die werken met diisocyanaten zal er vanaf augustus 2023 een restrictie gelden naar aanleiding van Europese wetgeving. Dit houdt in dat er een opleiding gevolgd moet worden en een certificering verkregen moet zijn.

Wij beantwoorden graag mogelijke vragen die u heeft over betreffende wetgeving.

Wat zijn diisocyanaten?

Er zijn vele soorten diisocyanaten. De belangrijkste zijn: aromatische diisocyanaten, waaronder methyleen difenyl diisocyanaat (MDI) en tolueen diisocyanaat (TDI). Verder zijn er nog hexamethyleen diisocyanaat (HDI), methyleen dicyclohexyl diisocyanaat of gehydrogeneerde MDI (HMDI) en isoforon diisocyanaat (IPDI), dit zijn alifatische isocyanaten. Samen met polyolen vormen deze chemicaliën de bouwstenen van polyurethaan.

Polyurethaan wordt in feite verkregen uit de chemische reactie tussen diisocyanaten en polyolen; wanneer zij met elkaar worden vermengd, polymeriseren zij. Polyurethanen zouden niet bestaan zonder diisocyanaten en polyolen. Het is belangrijk om te weten dat er vrijwel geen diisocyanaten in eindproducten terug te vinden zijn. Diisocyanaten dienen als reactieve chemische stoffen en worden tijdens de reactie opgebruikt.

Diisocyanaat applicaties

Polyurethanen worden in een grote verscheidenheid van toepassingen gebruikt om allerlei consumptie- en industriële producten te vervaardigen. De waardeketen is zeer divers en reikt van automotive toepassingen tot de bouw, meubelmakerij, schoeisel, marine, transportindustrie, elektronica en nog veel meer en dit in verschillende vormen: flexibel, semi-flexibel of stijf, een elastomeer, een lijm, coating of ingiethars. Dankzij zijn veelzijdigheid en unieke eigenschappen blijft de lijst van toepassingen groeien en komen er steeds nieuwe, innovatieve toepassingen op de markt. Bepaalde pigmenten of additieven kunnen toegevoegd worden om verschillende eigenschappen te bekomen zoals bv een isolerende schuim.

REACH beperking voor diisocyanaten

REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals Regulation) staat voor de registratie, beoordeling, autorisatie en het opleggen van beperkingen ten aanzien van chemische stoffen. Het is een Europese verordening die tot doel heeft de menselijke gezondheid en het milieu beter te beschermen tegen mogelijke risico's van chemische stoffen en er tegelijkertijd voor te zorgen dat de Europese, chemische industrie wereldwijd concurrerend blijft.

Beperkingen kunnen de vervaardiging, het op de markt brengen of het gebruik van een stof beperken of verbieden. In specifieke gevallen waarin het product in talrijke toepassingen wordt gebruikt, kunnen de autoriteiten besluiten op te roepen tot de ontwikkeling van gerichte initiatieven. Deze zullen ervoor zorgen dat alle werknemers die rechtstreeks met de stoffen in aanraking komen, zowel geïnformeerd als opgeleid worden om de risico's in verband met de omgang en het nauw contact met de stoffen te beheersen.

Op 3 augustus 2020 is er een beperking aan deze verordening toegevoegd ten aanzien van diisocyanaten, verordening 2020/1149. Deze beperking is van toepassing vanaf augustus 2023 na een overgangsperiode van 3 jaar. De restrictie richt zich op de sensibilisatie van de luchtwegen als gevolg van blootstelling via de huid aan diisocyanaten en door inademing van de stof. Sensibilisatie betekent dat een persoon na blootstelling allergisch voor een stof kan worden. Bij sensibilisatie kan de persoon na elk nieuw contact met de stof, zelfs bij lage concentraties een sterk allergische reactie krijgen.

Wat betekent de restrictie?

Het betekent dat uw medewerkers uiterlijk 24 augustus 2023 een opleiding dienen gevolgd te hebben en gecertificeerd dienen te zijn voor het veilig werken met producten die diisocyanaten bevatten. Dit geldt voor alle professionele en industriële gebruikers van producten die >0,1% vrije diisocyanaatmonomeren bevatten.

Wat is de verantwoordelijkheid van de leverancier?

Vanaf 24 februari 2022 moet op het etiket van deze producten een zin staan die de opleidingsvereiste aan geeft. Leveranciers hoeven zelf geen opleidingssessies te organiseren.

FEICA werkt in samenwerking met ISOPA en ALIPA (brancheorganisaties van producenten van diisocyanaten) aan een opleiding die eenvoudig kan worden gevolgd. Deze opleiding is in overeenstemming met de wettelijke vereisten, beschikbaar in alle talen van de Europese Unie. De opleiding wordt beschikbaar gesteld via een e-learningplatform dat de mogelijkheid biedt voor online opleiding, webinar sessies of opleiding in een leslokaal gegeven door een externe opleider.

De leverancier is ervoor verantwoordelijk dat hij zijn klanten informatie verstrekt over de opleiding. De werkgever moet ervoor zorgen dat de opleiding effectief gevolgd wordt door zijn werknemers en dat de informatie over deze opleidingen bijgehouden wordt. De opleiding moet minimaal iedere 5 jaar worden herhaald en er zijn verschillende niveaus in opleiding.